A) Art arda gelen iki ya da daha fazla hareketin '-Te' formunda ifade edilmesi
Fiil Çekimi;
Fiil1 + Te + Fiil2 + Te + Masu / Mashita
Ø Kitapçıya gidip sözlük alacağım. = Honya itte jisho o kaimasu.
Ø Yarın erken yatıp 5’te kalkacağım. = Ashita hayaku nete go ji ni okimasu.
Ø Su içip, yemek yiyip, ders çalıştım. = Mizu o nonde tabemono tabete benkyo shimashita.
B) Zaman ya da sıra bakımında bir şey yaptıktan sonra diğer hareketi ifade etmek.
Fiil Çekimi
Fiilin Te hali + Kara
Ø Her akşam 2 saat kadar Japonca çalışırım sonra yatarım. = Maiban ni jikan gurai nihongo o benkyo shite kara nemasu.
Ø Arkadaşlarımla buluşup sonra eve gideceğiz. = İomadachi ni atte kara ishouni uchi e kaerimasu.
Ø Japonca öğrenip sonra Japonya’ya gideceğim. = Nihongo o naratte kara nihon e ikimasu.
Ø Arkadaşımla birlikte markete gidip çikolata alacağım. = Tomadach ni isshouni ichiba e itte kara chokoreto o kaimasu.
Ø Her sabah 5’te kalkıp sonra yüzmeye giderim. = Mai asa go j ini okite kara oyogu e ikimasu.
Ø Dolmuşta inip sonra üniversiteye yürürüm. = Basu ni oritte kara daigaku e arukimasu.
C) Farklı ve ya belirsiz sayıdaki olay ve hareketlerin bir zaman aralığında sayısız olarak ifade edilmesi.
1. Aynı kişi veya kişiler tarafından yapılan hal ve hareketler.
2. Farklı kişiler tarafından aynı anda yapılan farklı harkeketler.
3. Aynı kişi, kişiler veya aynı gruptakiler tarafından yapılan karakteristik hareketler.
Fiil Çekimi
v Fiilin ‘–Ta’ haline ‘-Ri’ eki eklenerek oluşturulur.
Fiil1 + tari + Fiil2 + tari + …….. Fiil6 + tari + Shimasu ( Gelecek Zaman )
Fiil1 + tari + Fiil2 + tari + …….. Fiil6 + tari + Shimashita ( Geçmiş Zaman )
Fiil1 + tari + Fiil2 + tari + …….. Fiil6 + tari + Shiteimasu ( Şimdiki Zaman )
Ø Pazar günü kitap okuma, televizyon izleme gibi şeyler yaparım. = Nichiyobi ni wa hon o yondari, terebi o mitari shimasu.
Ø O odada onlar gazete okuma, ödev yapma, mektup yazma gibi şeyler yaparlar. = Ano heya de karera wa shinbun o yondari, skudai o shitari, tegami o kaitari shiteimasu.
Ø Sabahtan akşama kadar yağmur bir yağdı, bir durdu. = Asa kara ban made, ame ga futtari yondari shimashita.
Ø Kipa’ya gidip arkadaşımla buluşma, alışveriş yapma, film seyretme gibi şeyler yapıp gece eve döndüm. = Kipa e itte tomadachi ni attari, kaimono o shitari, eigo o mitari shite kara yoru uchi ni kaerimashita.
*** Kaeriması fiili ile ‘- Nİ’ kullanılır, kalıptır. AU fiili ile ‘- Nİ’ kullanılır.
D) Birşeyin ya da eylemin yapılmasını istemek: ‘LÜTFEN!’
Fiil Çekimi
Nesne + O + Kudasai
Ø Ocha o kudasai. = Çay lütfen.
Ø Chisu to tomağa o kudasai, ocha mo. = Peynir ve yumurta lütfen, çayda lütfen.
*** ‘mo’ çayda lütfen ifadesinde ‘-da’ eki olarak kullanılmıştır. Lütfen çevirisi ‘kudasai’ sebebiyle cümle yapısına eklendi.
E) Eylemin yapılmasını istemek ( Kibar şekilde )
Fiil Çekimi
Fiilin ‘-te’ biçimi + Kudasai
Ø Hiragana yazınız, lütfen.= Hiragana de kaite, kudasai.
Ø Yarın evime geliniz, lütfen. = Ashita watashi no uchi e kite, kudasai.
F) Eylemin yapılmamasını istemek ( Kibar şekilde )
Fiil Çekimi
Fiilin olumsuz hali + De + Kudasai
Ø Satın almayınız, lütfen.=Kawanai de kudasai.
Ø Beklemeyiniz, lütfen. = Matanai de kudasai.
Ø Yazmayınız, lütfen. = Kakanai de kudasai.
Ø Yapmayınız, lütfen. = Shinai de kudasai.
Ø Bakmayınız, lütfen = Minai de kudasai.
Ø Gelmeyiniz, lütfen. = İkinai de kudasai.
Ø Gitar çalmayınız, lütfen. = Gitaru o hikanai de kudasai.
Ø Konuşmayınız, lütfen. = Hanasanai de kudasai.
G) Olumsuz rıza, izin, müsaade ifade eden kelime kalıpları
Bu fiil çekim yapısı eylemin yapılmasına izin vermek ifadelerinde kullanılır.
Olumsuz fiil yapılarında kullanılan ‘-Nai’ olumsuzluk takısının yerine ‘-i’ hecesi atılır ve yerine ‘-Kute’ hecesi eklenirse fiilin ‘–memek / - mamak’ takısı ‘-mese / -masa’ anlamlarında bir ifadeye dönüşür.
Yani ‘yapmamak’ olumsuz fiil hali ‘yapmasa’ haline dönüşür.
o ‘Mo’ hecesi daha önce de bahsettiğim gibi ‘-de / -da / -dahi’ anlamlarına gelmektedir.
o ‘-Kute’ eki ‘Mo’ hecesi ile birlikte kullanıldığında; fiili ‘yapmasada’ şeklinde dönüştürür.
Fiil Çekimi
Fiil + Nakute mo ii desu ( olumsuz hal )
Ø Satın almasamda olur. = Kawanakute mo ii desu.
Ø Gelmesende olur. = Konakute mo ii desu.
Yorumlar
Yorum Gönder